Święciechowa
Opublikowano w dniu 2017.03.21 przez Administrator Strony - Urząd Gminy Święciechowa
Święciechowa - jest jedną z najstarszych osad w Wielkopolsce; położona w odległości 5 km na zachód od Leszna przy drodze powiatowej Leszno - Włoszakowice - Boszkowo, w pobliżu obszarów leśnych.
Na przestrzeni wieków jej nazwa ulegla zmianie : Święciechowo, Święciechów, Svecechow, Sveczechow, Swanczechew, niem Schwetzkau, Reichenau.
Wieś znana była w końcu XI
wieku jako osada targowa, położena na starym trakcie z Poznania do
Głogowa - świadczyło to o jej atrakcyjności. Po raz pierwszy
Święciechowa trafiła na karty historii w roku 1000. Zdążający do grobu
św.Wojciecha w Gnieźnie Cesarz Otton III musiał przejeżdżać przez
Święciechowę. Celem jego było także spotkanie z Bolesławem Chrobrym
podczas Zjazdu Gnieźnieńskiego. Od końca XI wieku do początku XIX wieku
stanowiła własność benedyktynów z Lubinia.W ostatnim ćwierćwieczu XIII
w. (1277 r. ) benedyktyni lubińscy przystąpili do zorganizowania w
Święciechowie miasta na prawie niemieckim.
Podstawy prawne miasta
zostały stworzone nielegalnie poprzez sfabrykowanie przywileju
opatrzonego datą 1277 r. wzorowanego na Krzywiniu. Nowo powstałą
sytuację szybko zalegalizowano w 1302 r. (zatwierdził ja formalnie
książę Henryk Głogowski) .Niejasna sytuacja prawna miasta spowodowała,
że dopiero w 1333 r. dokonano pomiaru gruntów miejscowości. Nie było
murów obronnych, ale istniała brama miejska - miejsce pobierania cła i
myta. Znajdowała się na obecnej ul. Wschowskiej. Przeprowadzono również
zmiany w dotychczasowym układzie przestrzennym miasta. Polegały one
głównie na wytyczeniu na terenie dawnego obszernego placu targowego
czworobocznego rynku i regularnych kwartałów przyległych z czterech
stron do rynku . Rynek zlokalizowano w zachodniej części dawnego
targowiska. W roku 1333 po raz pierwszy wspomniany jest wójt
Święciechowy.
Z tego okresu pochodzi herb miasta., który przedstawia Chrystusa
Bolejącego, wstającego z otwartego grobu ze skrzyżowanymi rękami. W
prawej ręce trzyma bicz - symbol męki , w lewej gałązki palmowe - symbol
chwały.
Głowa z koroną cierniową zwieńczona jest aureolą. Postać odziana jest w przepaskę na biodrach. Chrystus jest koloru białego na niebieskim tle, ze złotą aureolą, grób ma barwę żółtą. Najważniejsze pieczęcie z herbem Święciechowy pochodzą z 1569, 1667, 1807r. Napisy na pieczęciach zmieniały się. Najwcześniejszy napis brzmiał: SIGIL: CIVITAS - SCHWECIHOVIIENSIS (z łac. pieczęć, prawo, obywatelstwo, państwo, granica, naród). W 1458 r. podczas wojny trzynastoletniej trzynastoletniej Krzyżakami Święciechowa była zakwalifikowana do grupy VII miast i została zobowiązana do wystawienia na wyprawę dziesięciu zbrojnych. W tym czasie dla porównania Poznań dostarczał 60, Wschowa 20, Gostyń 15. Jako miasto stanowiło ważny etap na kupieckiej drodze. Urządzano tutaj cotygodniowe targi i jeden doroczny jarmark.Król Kazimierz Jagiellończyk dał zezwolenie na drugi jarmark, który odbywał się w niedzielę po Zielonych Świętach i w Święto Podwyższenia Krzyża. W 1474 r. Święciechowa została spalona przez Ślązaków. Spłonął również Kościół. Nowy powstał około 1483 r. z cegły, z wieżą staraniem sołtysa Jerzego z zebranej w tym celu jałmużny. Kościół płonął kilkakrotnie , ostatni raz był po roku 1780 odbudowany. 3 czerwca 1780 r. spłonęło prawie całe miasto.
Święciechowy
nie mijały również epidemie.W latach 1709 1710 (po wojnie północnej/)
cholera zdziesiątkowała ludność miasteczka. W tym czasie powstały na
wylocie czterech głównych ulic kapliczki, w których dwie zachowały się
do dzisiaj .Jedna przy drodze do Krzycka, druga przy drodze w kierunku
Piotrowic.
W okresie napięć religijnych w XVI i XVII w. Święciechowa zaczęła ulegać
nowinkom innowierczym. Dominację katolików zapewnił Opat lubiński
Stanisław Kiszewski. W roku 1642 na prośbę burmistrza oraz magistratu
przybyli tutaj jezuici z Głogowa i utworzyli 6 klas gimnazjum, które
działało w latach 1644 ? 1653.
Szkoła parafialna istniała w Święciechowie już w 1610 r. Pisano o niej: Szkoła w Święciechowie jest murowana, stoi obok kościoła, utrzymywanie
tak budynku jako też rektora należy do magistratu , który mu płaci z
kasy miejskiej 60 zł rocznie. Jednakże pleban może go według upodobania
swego oddalić od szkoły i nikt nie może być rektorem tylko osoba
podobająca się proboszczowi. Nauki tyle potrzeba , ile do uczenia dzieci
potrzeba. Kantora i młodzieńca szkolnego nie ma w Święciechowie, z
przyczyn , że ich utrzymanie jest trudne wśród ludzi świeżo do Kościoła
Bożego nawróconych
Wizyty Happa z 1610 r. i Wolińskiego z roku 1737 r. zaświadczają również o istnieniu w miejscowości szpitala.
Pierwsza mówi: Szpital ma budynki drewniane. Kiedy był założonym , nie
wiadomo; nie wiadomo też jaką liczbę ubogich ma utrzymywać; obecnie jest
dziesięciu. Uposażenie jego jest takie: posiada pewną część roli idąc
ku Krzycku, dwie łąki i ogród.
Druga: Szpital jest postawiony z drzewa, ma jedna wielką izbę ogrzewaną
i dwanaście komórek, w których mieszka sześciu ubogich. Z wizyty
Wolińskiego dowiadujemy się, że w roku 1737 prócz ról, miał jeszcze
szpital małe sumki częściowo darowane przez proboszczów miejscowych, a w
części przez mieszczan święciechowskich.
W XVI w. nastąpił ciekawy proces grupowania się rzemieślników w centrum
miasta z jednoczesnym wypieraniem mieszczan i rolników na rozwijające
się obrzeża. Warto wspomnieć, że dzisiejszy Nowy Rynek w Lesznie
wchodził w skład przedmieścia Święciechowy. Szczególnie liczny i czynny
był cech płócienników, posiadający przywileje statutowe z lat 1621,
1672, 1740, 1753, co wskazuje na stały rozwój tej gałęzi włókienniczej.
Liczba majstrów wahała się w granicach 30-tu. Handel płótnem był bardzo
rozwinięty. O jego rozmiarach może świadczyć wiadomość z 1660 r., z
której wynika, że Adam Klicha ze Święciechowy przywiózł do Poznania
płótna wartości 250 zł.p.
Głównym zatrudnieniem ludności było rolnictwo i rzemiosło. Najwięcej było płócienników 31, młynarzy - 20, rzeźników 12, szewców 15, sukienników 1. W XVIII w. zmienił się układ wśród rzemieślników . Najliczniejsza była grupa rzeźników.Mieli do dyspozycji pastwiska miejskie do wypasu bydła .Byli tez zwolnieni z cła za bydło sprowadzane na potrzeby miejscowe, a uiszczali jedynie opłaty celne za woły pędzone za granicę. Około 1728 r. na terenie gminy czynna była drukarnia. Z jej działalnością związany był rozwój cechu introligatorów.
Święciechowę dotykały również różne klęski, zarówno w czasie działań
wojennych 1656 r. jak i wskutek silnych pożarów w 1549 r., 1780 r.
Miasto do 1710 r. należało do opactwa lubiąskiego. Podpisanie tzw.
konkordatu wschowskiego spowodowało, że przeszło ono do dóbr
królewskich. Jest też pewne ,iż w okresie wojny północnej , w czasie
zimowej wyprawy w 1706 r. wojska szwedzkie pod wodzą Marszałka
Rhonskiolda przechodziły przez Święciechowę.
W wyniku II rozbioru Polski w 1793 r. Święciechowa została włączona do
Prus. Następuje powolny upadek miasta. W listopadzie 1806r. wkroczyły do
Wielkopolski wojska napoleońskie. Na krótki okres czasu Święciechowa
miała własną, polska administrację
Ponowne ożywienie gospodarcze obserwowane jest na przełomie XIX/XX w.
Buduje się nowe domy, prawie wszystkie są z cegły, a ulice wybrukowane.
Świeciechowe zamieszkuje 1500 osób, w tym 109 rzemieślników. Wśród nich
byli:sukiennicy, muzycy, szczotkarze, garncarze,pracze, koszykarze,
budowniczowie wiatrków. Dominowali murarze, młynarze, piekarze i
restauratorzy.
W 1865 r. powstaje Bractwo Kurkowe, które w latach międzywojennych liczy
około 100 członków i posiada własny sztandar. Po koniec XIX w. i na
początku XX w. niemieckie gospodarstwa wykupują Polacy.
W latach 1900 -
1914 - w polskie ręce przeszło 20 gospodarstw. Wykupili je m.innymi:
m.innymi.Borowiak, J.Szblewski, J.Kalitka, Hof, trzech Fabiańskich,
Szyszkowiak, Płóciennicza.Tiel, Gbiorczyk, Urbański, Urbański.Wojciech,
Kałmuczak i inni.
W czasie I wojny światowej zginęło 42 mieszkańców Święciechowy, w tym 13
Polaków.Miasto przypadło Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego dopiero
19 stycznia 1920 r. Pierwsze oddziały polskie wkroczyły do Święciechowy
18 stycznia 1920 r. Dotychczasowy burmistrz Karol Engel złożył swój
urząd w maju 1920 r. i wyjechał do Niemiec. Obowiązki burmistrza przejął
Wojciech Różanek.
W 1920 r. na rynku postawiono Pomnik Powstańców Wielkopolskich walczącym
o wolność . We wrześniu 1939 r. został zniszczony i postawiony po
wojnie ku czci żołnierzy i ofiar wojen.
W okresie 1920 - 1939 r. Święciechowa nie rozwijała się . Dotknął ją
również wielki kryzys , miasteczko położone przy granicy, pozbawione
zakładów pracy wegetowało, szerzyło się bezrobocie . Na mocy
rozporządzenia MSW z 21 lipca 1934 r. Święciechowa utraciła prawa
miejskie.
W pierwszych dniach września 1939 r. w Święciechowie zaczęła urzędować
administracja niemiecka. Niemcy wywłaszczyli wszystkich Polaków i
rolników. Wyzwolona została 29 stycznia 1945 r. Od tego dnia zaczęto
organizować nowe życie.
Nastąpił rozwój budownictwa, powstały nowe osiedla. Wybudowano wiele obiektów użyteczności publicznej m.in. ośrodek zdrowia, salę wiejską, bibliotekę, ośrodek kultury, stadion LZS, sklepy, rozbudowano szkołę, wybudowano nową salę gimnastyczną, zmodernizowano przedszkole . Rozwija się rzemiosło - głównie w zakresie usług . W 2004 r. dwie firmy prywatne prowadzące działalność w zakresie przetwórstwa spożywczego zostały wpisaniem na listę krajowych zakładów uprawnionych do eksportu na rynki państw członkowskich Unii Europejskiej. Miejscowość posiada sieć wodociągową, kanalizację sanitarną i częściowo rozprowadzona jest sieć gazyfikacyjna. Nowe tereny budowlane pozwalają na rozwój budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego.